Waarom is melk niet zo goed voor elk?

De één denkt nog steeds dat koemelk goed in je dagelijkse voedingspatroon past. Het is het immers jarenlang aanbevolen door het voedingspatroon; lekker een glas melk bij de lunch of als tussendoortje met een koekje. Maar de ander is ervan overtuigd dat melk alleen maar bedoelt is om kalveren te laten groeien en dus niet voor ons, mensen is gemaakt.

Maar wat is nu de waarheid?

Om antwoord te geven op die vraag ben ik in de wetenschappelijke literatuur gedoken en ben ik gaan kijken wat er nou eigenlijk in koemelk zit en wat dit met ons lichaam doet.

Wat zit er in koemelk en wat doet dit met ons lichaam?

Caseïne
In melk zitten twee verschillende soorten eiwitten: wei-eiwit en caseïne eiwit. Wei bevat stoffen die belangrijk zijn voor je immuunsysteem en zonder caseïne zouden calcium en fosfaat een onoplosbaar complex vormen, dat niet door de darmen kan worden opgenomen. Belangrijke stoffen dus voor je lichaam, maar het probleem is dat koemelk 20% wei en 80% caseïne bevat. Mensenmelk bevat daarentegen 60% wei en 40% caseïne; een hele andere verhouding. Het menselijk lichaam is dus eigenlijk helemaal niet geschikt om zo’n grote hoeveelheid caseïne door middel van koemelk binnen te krijgen.

Daarnaast hebben we bèta-caseïne A1, dit is een bepaald type caseïne dat veel voorkomt in de koemelk van 75% van de koeien in de wereld. Helaas ook bij de Nederlandse koeien. Dit specifieke caseïne-type is door verschillende onderzoeken in verband gebracht met koemelkintolerantie, hartziekten, aderverkalking, diabetes mellitus type 1, bepaalde soorten kanker, schizofrenie, autisme, allergieën en de ziekte van Crohn (ernstige darmziekte).

Lactase
Daarnaast bevat melk zo’n 4 tot 5% lactose, dit wordt ook wel melksuiker genoemd. Lactose moet door het enzym lactase in de darmen worden afgebroken voordat het in het lichaam kan worden opgenomen. Hoe ouder je wordt, hoe minder goed je lichaam lactase aanmaakt. Dit is een heel natuurlijk proces, immers als baby heb je lactase nodig om moedermelk te kunnen verteren, maar als kind en volwassene niet meer. Bij veel mensen moet het lichaam daarom veel moeite doen om zuivelproducten te verteren. Wanneer er te weinig lactase in het lichaam zit om lactose goed af te breken, wordt dit ook wel een lactose-intolerantie genoemd.

Zure melkproducten bevatten daarentegen van nature minder melksuiker. Daarom verteren mensen yoghurt en karnemelk bijvoorbeeld vaak beter dan een gewoon glas melk. Lactose-intolerantie verstoort de darmwerking en ook dit maakt de kans op ziekten groter. Voor mensen met een lactose-intolerantie is het dus daadwerkelijk schadelijk om zuivelproducten te nuttigen.

PH waarde
De pH-waarde zegt iets over de zuurgraad in ons lichaam, deze kan variëren van 1 tot 14. Een pH-waarde van 7,4 is optimaal en weerspiegelt een goede zuur-base huishouding. Basische (of alkalische) voedingsmiddelen zijn onder andere groenten en fruit en dragen bij aan een goede zuur-base huishouding. Dierlijke producten daarentegen zorgen dat de pH van het bloed daalt. Koemelk werkt bijvoorbeeld sterk verzurend voor je lichaam. Wanneer je teveel verzurend voedsel binnen krijgt, creëer je een probleem. Je lijf zal de optimale balans willen herstellen en gaat daarvoor mineralen uit je lichaam verbruiken. Weet je nog dat er vroeger altijd gezegd werd dat je om osteoporose tegen te gaan je melk moest drinken? Maar een van de mineralen die je lichaam verbruikt om de pH waarde te balanceren, is o.a. calcium! Laat calcium nu juist in je botten zitten, waardoor het dus kan leiden tot osteoporose in plaats van het te voorkomen.

Maar waar moet je de calcium dan wel vandaan moet halen?

Een goede bron van calcium zijn bladgroentes, zoals spinazie, andijvie en boerenkool. 100 gram boerenkool bevat twee keer zoveel calcium als een glas melk bijvoorbeeld! Goede andere opties zijn abrikozen, amandelen, hazelnoten en zeegroenten.

Melk alternatieven

Je kunt voor jezelf het beste een bewuste afweging maken of je wel of niet melk wilt drinken. Zelf heb ik een lactose-intolerantie en kan ik geen melk drinken. Na onderzoek te hebben gedaan, heb ik een bewuste keuze gemaakt om zuivelproducten te vermijden. Wat ik dan eet en drink? Tegenwoordig zijn er meer dan genoeg alternatieven te vinden in de supermarkt of natuurwinkel, zoals bijvoorbeeld rijstemelk, amandelmelk, havermelk, sojamelk en kokosmelk. Daarnaast heb je soja-, kokos- en haveryoghurt.

Tekst: Claudia Weis voor VivOnline