Kan oestrogeen je immuunsysteem beschermen?

Oestrogeen speelt een belangrijke rol in onze gezondheid. Het draagt bij aan onze vitaliteit, het immuunsysteem en het weerhoudt ons bij het oplopen van infecties en ziektes. Oestrogeen fluctueert en het neemt af. Dit is bijvoorbeeld tijdens de cyclus, zwangerschap, perimenopauze en menopauze. Hierdoor kan het zomaar zo zijn dat je immuunsysteem zwakker wordt. Een oestrogeentekort kan ook het gehalte aan B-cellen en T-cellen verminderen (werkende cellen van het immuunsysteem). Een oestrogeentekort verhoogt ook het niveau van pro-inflammatoire cytokines, die de gezonde immuunfunctie verstoren.

Vrouwen worden vandaag de dag veel getroffen door auto-immuunziekten. Tot op heden hebben onderzoekers meer dan 80 auto-immuunziekten geïdentificeerd en meer dan driekwart van deze ziekten, zoals multiple sclerose, reumatoïde artritis, de ziekte van Crohn en schildklieraandoeningen, komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. In de afgelopen jaren is er een dramatische toename geweest van auto-immuunziekten. Dit is een verontrustende trend die wetenschappers niet volledig kunnen verklaren. 

Opfrisser auto-immuunziekte

Alle auto-immuunziekten hebben één verbindend kenmerk: ze zijn het resultaat van het immuunsysteem dat het lichaam inschakelt en gezonde cellen aanvalt, in plaats van echte indringers die een bedreiging vormen. Hoewel auto-immuunziekten een reeks symptomen vertonen, zijn dit de symptomen die veel voorkomen:

• Vermoeidheid
• Pijn en stijfheid
• Huiduitslag
• Lusteloosheid

De risico’s

Naast dalende oestrogeen- en hormonale niveaus zijn andere risicofactoren voor een verstoorde immuunfunctie en auto-immuunziekte genetica: levensstijl en gedrag (inclusief stress, slaap, voeding en lichaamsbeweging, die allemaal zelf worden beïnvloed door oestrogeen). Blootstelling aan milieu toxines is ook een boosdoener bij de ontwikkeling van auto-immuunziekten. Het risico voor een vrouw om auto-immuunziekten te ontwikkelen, neemt toe naarmate ze ouder wordt. Dit risico neemt ook toe bij het krijgen van kanker, hart- en vaatziekten.

Oestrogeen ter bescherming

Oestrogeen beschermt je immuunsysteem. Vrouwen met een chronisch laag oestrogeengehalte en vrouwen die eerder in de perimenopauze of menopauze komen, lopen een groter risico op het ontwikkelen van bepaalde auto-immuunziekten dan vrouwen die op latere leeftijd met de menopauze beginnen. Als je al aan een of meer immuunstoornissen lijdt, kan een aanhoudend laag oestrogeen je situatie verergeren. Multiple sclerose, reumatoïde artritis en het syndroom van Sjögren (dat droge ogen en droge mond veroorzaakt) zijn enkele veel voorkomende auto-immuunziekten die tijdens de menopauze verergeren vanwege een tekort aan oestrogeen.

Zwangerschap heeft daarentegen, met zijn stroom van oestrogeen, progesteron en andere hormonen, vaak een gunstig effect op auto-immuunziekten. Veel vrouwen met auto-immuunziekten zoals multiple sclerose en reumatoïde artritis ervaren een verlichting of stopzetting van de symptomen terwijl ze zwanger zijn. Ze zien een terugkeer of een toename van de symptomen na de bevalling (wat overeenkomt met dalende oestrogeenspiegels).

Oestrogeen stimuleert de productie van ontstekingsremmende, immuunversterkende cytokines, die op hun beurt beschermen tegen en helpen bij het verlichten en vertragen van de progressie van bepaalde auto-immuunziekten. Als je met een van deze aandoeningen te maken hebt, is het aan te raden om de hulp van een specialist in te schakelen.