Autisme: hoe kunnen onze darmen een positieve rol spelen?

Autisme

Hoe mooi zou het zijn als je de symptomen van autisme positief zou kunnen beïnvloeden door wijzigingen in het voedingspatroon en gerichte suppletie? Recent onderzoek biedt aanknopingspunten.

Ruim 1% van de Nederlanders, ongeveer 190.000 mensen, heeft een vorm van autisme, zoals klassiek autisme, Asperger, PDD-NOS. Autisme wordt vastgesteld op basis van gedrag. Je wordt met een vorm van autisme geboren, je krijgt het niet door je opvoeding.

Bij mensen met autisme werkt de informatieverwerking in de hersenen op een andere manier. Dat brengt sterke en zwakke punten met zich mee. Positief zijn karaktertrekken als analytisch, hardwerkend, eerlijk en recht door zee. Lastig is soms dat mensen met autisme snel overprikkeld raken, moeite hebben met sociale contacten en repetitief gedrag vertonen.

Los van deze gedragskenmerken ervaren mensen met autisme vaak ook klachten rond de spijsvertering, zoals diarree, obstipatie en flatulentie. Dit komt omdat er bij hen vaak sprake is van een leaky gut (ofwel ‘lekke darm’, daarover later meer) en een disbalans in de darmflora met minder goede (bacteroides) en meer slechte (clostridium en lactobacillen) darmbacteriën.

Uit grootschalig onderzoek blijkt nu dat herstel van de darmflora en darmwand niet alleen de spijsvertering van mensen met autisme positief beïnvloedt, maar ook leidt tot verbetering van de communicatieve en sociale vaardigheden en verminderd repetitief gedrag.[1] Wat is de relatie tussen voeding, de darmen en gedrag?

De relatie tussen gezonde darmen en gedrag

Allereerst iets meer over de darm-hersenas: onze darmflora (het microbioom) communiceert namelijk rechtstreeks met onze hersenen via neurotransmitters (zoals serotonine), cytokines en korteketenvetzuren. Wanneer er langdurig sprake is een verstoring in de aanmaak van deze stoffen, kan dit leiden tot stress, angst, onrust en zelfs ontsteking van bepaalde delen van de hersenen. [2] Voor de goede aanmaak van deze stofjes – en een goede communicatie tussen de darmen en hersenen – heb je dus een gezonde darmflora én een goede darmwand nodig.

Wat is de rol van zuivel en granen?

In dit artikel zoomen we in op granen en zuivel, vanwege de negatieve invloed op onze darmen. Dit komt doordat granen gluten en zuivel caseïne bevatten. Bij de vertering van gluten en caseïne komen er in de darm morfineachtige stofjes vrij, die exorfinen worden genoemd.

In normale omstandigheden kan een bepaald enzym (DPP-IV genaamd) deze exorfinen afbreken. Echter, zeker voor mensen met autisme spelen meerdere dingen een rol. Voor hen geldt dat zij van nature vaak minder van dit enzym tot hun beschikking hebben, terwijl zij vaak niet gevarieerd eten, maar wel veel granen en zuivel op het menu hebben staan. Hierdoor is er snel sprake van een overschot aan exorfines, waar DPP-IV niet tegenop kan ‘werken’.

Die niet-afgebroken exorfines komen makkelijk door de darmwand heen, omdat gluten en caseïne ook nog eens het stofje zonuline produceren, waarmee ze de douanepost van de darmwand kunnen openen. In feite wordt de darmwand dus verhoogd ‘doorlaatbaar’ (de leaky gut) van het eten van veel granen en zuivel, waardoor er een overmaat aan exorfinen door de darmwand de bloedbaan inglipt.

Deze exorfinen blijken invloed uit te oefenen op onze dopaminehuishouding. En dopamine is een belangrijk hormoon dat onze stemming en gedrag beïnvloedt. Kort samengevat komt dit doordat exorfinen via het bloed door onze bloedhersenbarrière heen gaan, omdat ze lijken op lichaamseigen stoffen (normaal gesproken horen ze niet in de hersenen binnengelaten te worden). Hier ‘bezetten’ ze de receptoren voor endorfine, waardoor die niet meer gevoelig zijn voor dit hormoon. En dat leidt ertoe dat de afgifte van dopamine wordt geremd, wat dus dopamineproblematiek rond stemming en gedrag oplevert.

Hoe kunnen voeding en suppletie helpen?

Om de darmflora positief te beïnvloeden en de darmwand te herstellen is het raadzaam om op een aantal vlakken aan de slag te gaan:    

• Variatie: waar mogelijk voedselvariatie verhogen, wat wellicht bij mensen met autisme niet zo eenvoudig is. Maar een gevarieerd menu leidt tot een gevarieerde darmflora. Vooral veel groenten (vezels), champignons, goede (omega-3-)vetten en eiwitten en veel vis en groenten uit zee zijn belangrijk (het oerdieet zou goede keuze zijnJ).  Mogelijk aangevuld met een multivitamine en –mineraal en omega-3-capsule.
• Schrap zuivel en granen. Dit zal ook niet eenvoudig zijn. Ter ondersteuning zouden DPP-IV enzymen kunnen dienen. Doe dit in overleg met een (orthomoleculair) therapeut.
• Herstel van de darmwand en darmflora: dit is een heel traject met pre- en probiotica en eiwittensuppletie voor darmwandherstel. Mogelijk zijn er met de exorfinen ook allerlei andere pathogenen in de bloedbaan gekomen, die weer weg moeten. Ook hiervoor geldt dat je dit het beste aan kunt pakken met een therapeut.
• Hoe weet je of de spijsvertering op orde is? Eigenlijk is dat heel simpel: want dan heeft iemand een goede stoelgang, en produceert hij of zij dagelijks een mooie sigaar, die zinkt in de wc-pot (geen wc-papier nodig! Nou ja, voor de vorm).

 Dit lost uiteraard de problematiek van autisme niet op, maar je kunt via het schrappen van granen en zuivel (en gerichte suppletie) wel een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de hersenstofwisseling bij mensen met autisme. En dit leidt vaak snel tot verbetering van het gedrag, doordat er meer rust in het hoofd komt (minder snel een overprikkeld gevoel, minder repetitief gedrag) en betere communicatieve vaardigheden. Hoe mooi is dat?

Door: Margot Lodewijk