Blaken van gezondheid willen we allemaal wel, maar wanneer ben je gezond? Volgens de Ayurveda-filosofie is voedsel een manier om zowel het lichaam als de geest in balans te brengen. In harmonie met de natuur, jouw natuur. Die gedachte past goed bij Vivonline. Daarom vertellen we je graag meer over de Ayurvedische keuken.
Wat is Ayurveda?
Het woord Ayurveda komt uit het Sanskriet (Oud-Indisch) en betekent “weten hoe te leven”. Dat is een mooie start! Volgens Ayurveda zijn lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden. Gelukkig, dat vinden wij ook! Verder staat de oude Indiase gezondheidsleer bekend om zijn vele begrippen en inzichten. Om het niet te ingewikkeld te maken, laten we je kennismaken met de 3 basistermen, de constituties. Alles binnen de Ayurveda wordt aan de hand van deze 3 termen geclassificeerd. Meer hoef je niet te weten als je straks de keuken induikt om je eerste Ayurvedische maaltijd te maken.
Ben jij Kapha, Pitta of Vata?
Ieder mens wordt geboren met een geboorteconstitutie, Kapha, Pitta of Vata. Het is de aard die bij je hoort. Wat betekenen de 3 termen en wat betekent dat voor je voeding? We leggen het voor je uit.
- Kapha staat voor aarde en water. Kapha-mensen zijn fysiek het best gebouwd, hebben een stevig botstelsel. Ze zijn uitgerust met een goede uithouding, sterke immuniteit en een goede vruchtbaarheid. Ze houden van verantwoordelijkheid, structuur, zorg en genieten. Kapha-mensen hebben de traagste spijsvertering hebben en zijn geen grote eters. Een Kapha kan makkelijk een maaltijd overslaan. Ze houden van zoet en zijn ze even uit balans dan neigen ze naar te veel snoepen.
Herken jij je in deze beschrijving?
Stimuleer je eetlust en belast je spijsvertering niet te zwaar.
Ontbijt: Kies voor een licht ontbijt, waarbij (inheems) fruit de beste keuze is. Het brengt de spijsvertering op gang. Of eet pap van lichte glutenvrije granen, zoals boekweitvlokken of quinoa. Een soepje met wat pittige kruiden is ook een ideaal gerecht voor iemand met een Kapha-constitutie.
Lunch: Veel groenten, bij voorkeur met bittere smaak en rijk aan vezels. Denk aan paksoi, snijbiet, spinazie, wortelen, bladgroenten, knollen of aardperen. Gebruik granen met mate en kies voor gerst, boekweit, quinoa of gierst. Eiwitten heb je als Kapha niet veel nodig. Kies voor licht verteerbare eiwitten in bijvoorbeeld Indische linzen. Gebruik veel kruiden ter bevordering van de spijsvertering.
Avond: licht en goed verteerbaar. Denk aan stoofpotten, soepen, veel gestoomde groenten en bonen.
Drink veel thee, gemberthee of chai. Kies in ieder geval voor een kruidenthee. Zoetigheden, niet in de vorm van snoep, maar bijvoorbeeld goede granen, dadels en pompoenen, zijn ook goed voor een Kapha. Evenals wafels van rijst of boekweit.
Pas op met koemelk, rijstemelk, granen- en notenmelk. Ze werken verkoelend en zijn zwaar. Dit zijn eigenschappen die de Kapha van nature al heeft en dus niet versterkt moeten worden.
- Pitta staat voor vuur en een beetje water. Pitta-mensen zijn fysiek gemiddeld gebouwd en hebben goede spieren. De huid is roodachtig en heeft sproeten. Het zijn sterke mensen als zij hun energie richten en goede keuzes maken. Ze houden van leiderschap, groei, ontwikkeling: iets neerzetten, schoonheid en luxe. Ze zijn warmhartig en passievol in hun voelen en denken. Mensen met een Pitta-constitutie hebben altijd honger. Hun snelle spijsvertering is hiervan de oorzaak. Er is veel hitte in hen, de verbranding ligt hoog.
Herken jij je in deze beschrijving?
Kies voor een vullend voedingspatroon dat verkoelend werkt.
Ontbijt: Kies een stevig ontbijt: granen, haver, rogge of gerst en combineer deze met rijstemelk en rozijnen. Volkorenbrood met notenpasta’s en hummus. Pas op met fruit, dat stimuleert de Pitta te veel. Bosbessen zijn wel ideaal, want ze werken verkoelend. Hartige pappen en soepen werken voor de Pitta ook erg goed.
Lunch/Avond: Eet volkorengranen (volle rijst, spelt en haver), want stevig voedsel is belangrijk. Kies niet voor witte granen, deze maken je moe. Pitta kan alle eiwitten eten en deze zijn belangrijk: linzen, bonen, kikkererwten en tuinbonen. Combineer met groene groenten, die stimuleren de aanmaak van bloed en dat geeft pitta kracht. Wees zuinig met kruiden en kies voor vetten als kokosolie, olijfolie en zonnebloemolie. ’s Avonds kiest een Pitta voor soepen en groenten aangevuld met volkorengranen of curry’s met noten.
- Vata staat voor ether en lucht. Vata-mensen zijn fysiek gezien fijngebouwd, weinig gespierd en weinig behaard. Van nature zijn ze niet sterk, geen groot uithoudingsvermogen en niet zo vruchtbaar. Vata-mensen zijn veranderlijk in hun emoties, denken en in hun keuzes, Ze zijn open, nieuwsgierig en houden van vernieuwing, communicatie en reizen. In eetgewoontes hebben ze geen sterke eetlust of spijsvertering. Ze neigen naar de hele dag kleine hapjes eten en verwaarlozen snel hun voeding.
Herken jij je in deze beschrijving?
Probeer juist naar drie maaltijden, het liefst warm, per dag te gaan.
Ontbijt: een goed ontbijt is met name voor een Vata-persoon erg belangrijk. Hiermee voorkom je teveel lucht in je lichaam. Wil je fruit, kies voor gedroogd fruit dat je hebt geweekt of kleine fruitsoorten. Mijd appels en peren of bak deze met gember en kaneel. Ideaal voor Vata is ontbijten met granen; het liefst havermoutpap met amandelmelk, deze vetten zijn essentieel voor een Vata. Zoet de pap met bijvoorbeeld kokosbloesemsuiker. Zoet maakt een Vata-type rustig en tevreden.
Lunch / avond: Kies hier voor groenten in combinatie met granen, zoals rijst, boekweit, spelt of gerst. De voorkeur gaat uit naar zoete groenten als pastinaak, wortelen en venkel. Wees voorzichtig met kool. Ideaal zijn de Indische curry’s en stoofpotjes. Bereid ook de lunch met vettige oliën, zoals sesamolie, ghee of palmvet. Eet eiwitten uit kikkererwten en linzen. Pas op met gedroogde bonen en bruine linzen. Kies voor de kruiden die de spijsvertering stimuleren: komijn, gember, tijm en basilicum.
Drink veel thee met chaikruiden, tinospora cordifolia of warme rijstemelk.
Wil je meer weten over de Ayurvedische keuken? Bestel dan hier het Ayurveda kookboek van Lies Ameeuw.
Tekst: Food blogger Noeska Pak voor VivOnline
