Feiten en fabels: hoe schadelijk is Fytinezuur?

Afslankcoach Jasper Albas leert je gezond en snel af te vallen volgens makkelijke en succesvolle methodes. Vandaag deelt hij op vivonline.nl de waarheid over fytinezuur.

Er is veel verwarring rondom anti-nutriënten zoals fytinezuur. Regelmatig krijg ik vragen van cliënten of ze, gezien de hoeveelheid fytinezuur, havermout en noten moeten vermijden. In dit artikel vertel ik je wat fytinezuur is, in welke producten je het kunt vinden, wat de impact ervan is op je gezondheid en welke stappen je kunt nemen om minimale effecten te ervaren van deze (anti-)voedingsstof.

Wat is fytinezuur?

Fytinezuur is een anti-nutriënt. Dat houdt in dat het een stof is die door planten ‘gemaakt’ wordt om andere wezens ervan te weerhouden de plant te eten.

Het is het verdedigingsmechanisme van de plant. Fytinezuur is ervoor ‘gemaakt’ om ons schade aan te richten.

Gelukkig is ons lichaam over honderdduizenden jaren ook zo geëvalueerd dat we redelijk goed om kunnen gaan met deze ‘aanval’.

Desalniettemin genoeg redenen om eens te kijken waar fytinezuur in zit en wat voor schade dit kan aanrichten aan ons lichaam.

Producten met fytinezuur

In verhouding krijgen wij Nederlanders het meeste fytinezuur binnen via brood. Alhoewel de meeste mensen er inmiddels van op de hoogte zijn dat brood (uit de supermarkt) lang niet zo gezond is als we denken, wordt het nog steeds erg veel gegeten.

Op een goede tweede plaats vind je veel bewerkte producten zoals koekjes, cake, pizza en andere baksels. Deze producten staan bij vrijwel iedereen bekend als ongezond maar worden nog steeds erg veel gegeten.

En dan komt er een grote groep producten die het meest interessant is voor mensen die bewust bezig zijn met gezond eten. Er zit ook (veel) fytinezuur in:

• Noten
• Zaden
• Speltbrood
• Havermout
• Bonen
• Rogge

Bij de eerste twee groepen, brood en pizza/koekjes/cake, is het makkelijk om de impact die fytinezuur op de gezondheid heeft te verminderen: gewoon niet (of met mate) eten*.

*Je zou brood eventueel nog zelf, met natuurlijke ingrediënten, kunnen bakken als je geen overgewicht hebt en niet overgevoelig bent voor gluten (ook een anti-stof).

Maar voor de laatst genoemde groep kunnen we de producten niet zomaar vermijden, want er zitten ook heel veel goede voedingsstoffen in deze voeding.

Laten we eens kijken wat de impact van fytinezuur eigenlijk is op je gezondheid…

De impact van fytinezuur op je gezondheid

Ondanks de spookverhalen die ik op internet las over Fytinezuur is de impact lang niet zo groot als veel mensen direct denken.

In feite komt het erop neer dat Fytinezuur de opname van vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen in de darmen verstoord.

Het gevaar is dus dat jij denkt dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt, maar dat je in feite een tekort aan een aantal vitaminen en mineralen hebt omdat de voedingsstoffen niet goed opgenomen worden.

Dit zou in theorie tot ernstige gezondheidsproblemen kunnen leiden, maar in de praktijk komt het vaak niet verder dan vervelende kwaaltjes.

Dit is nog steeds erg vervelend, maar om fytinezuur te bestempelen met de term ‘gifstof’ lijkt mij wat overdreven.

Zo verminder je fytinezuur in je voeding

Het fytinezuur in de voeding kan worden afgebroken door het enzym fytase. Dit enzym zit vaak in dezelfde producten die fytinezuur bevatten.

Dus in havermout of rogge bijvoorbeeld zit ‘het probleem’ fytinezuur, maar ook ‘de oplossing’ fytase.

Om het fytinezuur af te breken heeft het enzym fytase wel even de tijd nodig. En dat is het grootste probleem rond fytinezuur. In de huidige bereidingsmethoden van verschillende producten (brood, pizza, instant havermout, etc.) krijgt het enzym fytase niet de tijd om haar werk te doen.

Voedselproducenten willen dat de producten snel klaar zijn en geven daarmee het enzym niet genoeg tijd en daardoor blijven de producten veel fytinezuur bevatten.

Gelukkig kunnen we daar zelf wat aan doen. Hier komen de oplossingen:

1. Week producten die veel fytinezuur bevatten ongeveer 12 uur in (ruim) water. Door muesli, havermout en brooddeeg te laten weken ruimt de fytase het fytinezuur op. Voeg wat rogge en citroensap toe om de afbraak van fytinezuur te ondersteunen (rogge bevat extra veel fytase en een zure omgeving ondersteunt het afbraak proces).
2. Laat de producten die fytinezuur bevatten ontkiemen. Door bonen, zaden granen te laten ontkiemen ruimt de fytase het fytinezuur op.
3. Laat de producten die fytinezuur bevatten fermenteren. Door noten of brooddeeg te laten fermenteren ruimt de fytase het fytinezuur op.

Conclusie
Het is helemaal niet erg om wat fytinezuur binnen te krijgen, ons lichaam is daar prima tegen bestand (en heeft het zelfs een beetje nodig). Kijk alleen uit dat je het niet teveel binnenkrijgt.

Tekst: Afslankcoach Jasper Alblas voor VivOnline

www.jasperalblas.nl